Koşullu salıverilme, hapis cezası verilmiş olan hükümlünün, kanunda belirlenen belirli bür süreyi cezaevinde iyi halli olarak geçirmesi şartıyla, hapis cezasının geriye kalan kısmını cezaevi dışında çektirilmesidir.

Koşullu Salıverilme ile ilgili hükümler 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da yer almaktadır.

Koşullu Salıverilmenin Koşulları Nelerdir?

Koşullu salıverilmenin şartları şunlardır:

• Hükmedilen hapis cezasının kanunda belirtilen belirli bir kısmını yatmış olmak,
• Hükümlünün cezaevinde kaldığı sürece iyi halli olması: İyi hallilik, hükümlünün cezaevi kurallarına uyması, disiplin suçu işlememesi, çalışma ve eğitim faaliyetlerine katılması gibi hususları kapsar.
• Mahkemenin hükümlü hakkında koşullu salıverme kararı vermesi gerekir. Mahkeme, hükümlünün koşullu salıverilmesine karar verirken, suçun niteliği, işleniş şekli, mağdurun durumu, hükümlünün kişilik özellikleri ve sosyal ilişkileri gibi faktörleri dikkate alır.

Koşullu Salıverilme İçin İnfaz Oranları Nelerdir?

Koşullu salıverilme için infaz oranı kural olarak  1/2 dir. Bu oran bazı suçlarda 2/3 bazı suçlarda 3/4 tür.

Koşullu Salıverilme Şartı 2/3 olan suçlar:

• Kasten öldürme suçları,
• Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu,
• İşkence suçu ve eziyet suçu,
• TCK madde 102/2 hariç olmak üzere cinsel saldırı, TCK madde 104/2,3 hariç olmak üzere reşit olmayanla cinsel ilişki ve cinsel taciz suçları,
• Cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
• Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar,
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan hapis cezasına mahkûm olan çocuklar,
• Tekerrür halinde işlenen suçlar,
• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları,
• Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar,
• Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olan çocuklar,
• 1/1/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkûm olanlar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanır.

Koşullu Salıverilme Şartı 3/4 olan suçlar:

• Cinsel saldırı suçu (TCK m. 102/2)
• Cinsel istismar suçu (TCK m. 103)
• Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu (TCK m. 104/2-3)
• Uyuşturucu madde ticareti suçu (TCK m. 188)
• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlar.

Müebbet Hapis ve Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezalarında İnfaz Süresi

5275 Sayılı Kanun’un 107/3. maddesine göre müebbet hapis ve ağırlaştırılmış müebbet hapislerde infaz süresi aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınarak hesaplanmaktadır.

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar 30 yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar 24 yılını infaz kurumunda çekmeleri halinde koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.
• Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde 36,
• Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde 30,
• Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla 36,
• Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla 30,
• Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla 28 yıldır.
• Suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçtan dolayı mahkûmiyet hâlinde; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar 36 yılını, müebbet hapis cezasına mahkûm edilmiş olanlar 30 yılını cezaevinde çektikleri takdirde koşullu salıverilmeden yararlanabilirler.

Ancak, bu süreler;

• Birden fazla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde 40,
• Birden fazla müebbet hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde 34,
• Bir ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla 40,
• Bir müebbet hapis cezası ile süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla 34,
• Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet hâlinde en fazla 32 yıldır.

Koşullu Salıverilmede Denetim Süresi

Koşullu salıverilme kararı verildiğinde, mahkeme hükümlüye bir denetim süresi belirler. Bu süre, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz. Denetim süresi içinde hükümlünün yeni bir suç işlememesi veya yükümlülüklerine uyması halinde, ertelenen ceza tamamen ortadan kalkar. Ancak, denetim süresi içinde yeni bir suç işlenmesi veya yükümlülüklerine uyulmaması halinde, ertelenen ceza infaz edilir.

Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınması

Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere uymamakta ısrar etmesi halinde koşullu salıverilme kararı geri alınır. Bu durumda, hükümlü kalan cezasını cezaevinde çeker. Koşullu salıverilme kararının geri alınması, infaz hakimi tarafından verilir.